Akcja pod Arsenałem – recenzja filmu

Recenzja filmu: Akcja pod Arsenałem

dramat, film wojenny, film historyczny
Reżyseria: Jan Łomnicki
Scenariusz: Jerzy Stefan Stawiński
Premiera: 13.02.1978 (Polska, świat)
Produkcja: Polska

„A kiedy trzeba; na śmierć idą po kolei, / Jak kamienie przez Boga rzucane na szaniec!”- tak Słowacki pisał w swoim „Testamencie”, a co A. Kamiński zapożyczył jako cytat przewodni „Kamieni na szaniec”.

Chyba każdy prawdziwy Polak zna dobrze historię Zośki (Tadeusza Zawadzkiego), Rudego (Jana Bytnara) i Alka (Macieja Aleksego Dawidowskiego). Ci, którzy nie przeczytali obowiązującej w szkole lektury Kamińskiego mogą obejrzeć sobie „Akcję pod Arsenałem” w reżyserii J. Łomnickiego, aby poznać losy tych młodych, polskich bohaterów.

Głównym wątkiem „Akcji pod Arsenałem” jest odbicie z rąk gestapowców jednego z trzech kolegów- Rudego (w tej roli znakomity – Cezary Morawski). Po kilkukrotnym odwoływaniu tego szturmu na konwój przewożący więźniów z budynku gestapo na Pawiak w końcu doszło do odbicia Rudego. Akcja ta miała miejsce dnia 26 marca 1943 r. w Warszawie , niedaleko Arsenału, na skrzyżowaniu ulic Długiej i Bielskiej. Na to aż do końca filmu czeka siedzący w napięciu przez telewizorem widz. Harcerzami z grupy szturmowej Szarych Szeregów, którzy brawurowo przeprowadzili ten atak byli w większości debiutantami, czego w ogóle nie widać na ekranie.

Trzeba przyznać, że Jan Łomnicki zebrał świetną ekipę do zagrania w jego „Akcji…”. Najistotniejszymi bohaterami, na których skupił się reżyser byli: „Rudy” (C. Morawski), „Zośka” (Mirosław Konarowski) i „Alek” (Ryszard Gajewski). Film przedstawia ich marzenia, uczucia i charaktery. Warto zwrócić uwagę także na wspaniałą kreację Jana Englerta w roli „Orszy” oraz na wierne odtworzenie wyglądu warszawskich ulic w czasie okupacji, o co z wielką pedanterią zadbał Jan Łomnicki. Razić może nienajlepsza jakość filmu, lecz zwróćmy uwagę na to, że został on nakręcony w 1977 roku.

Konsultantami filmowej „Akcji pod Arsenałem” byli: Aleksander Kamiński i Stanisław Broniewski, czyli „Orsza”- naczelnik konspiracyjnych Szarych Szeregów oraz dowódca tej akcji. Ten ostatni podsumował to filmowe przedsięwzięcie Łomnickiego jako „dokument postaw”.

Po obejrzeniu tego filmu ma się ochotę jeszcze raz zajrzeć do ilustrującej tamte czasy literatury lub jeśli ktoś wcześniej tego nie zrobił- poznać losy tych ówczesnych bohaterów naszej okupowanej ojczyzny. Ci, którzy uważają, że to stary i zapewne nudny film, bardzo się mylą. Szczególnie dotyczy to młodych osób, które ani nie lubią czytać lektur, ani też oglądać ich filmowych adaptacji. Niestety dziś hasło: Bóg, honor, ojczyzna niewiele już znaczy.